سازمان‌های پیشرو برای حفظ مزیت رقابتی و ایجاد فرهنگ رشد، به روش‌های نوین توسعه‌ی فردی و تیمی روی آورده‌اند. یکی از مؤثرترین روش‌ها، روش کواکتیو کوچینگ (Co-Active Coaching) است که بر تعامل متقابل، آگاهی، انتخاب و مسئولیتپذیری تأکید دارد. این مدل نه‌تنها در توسعه فردی مدیران و کارکنان تأثیرگذار است، بلکه می‌تواند تحول عمیقی در عملکرد و فرهنگ سازمانی ایجاد کند. در این مقاله، به بررسی مدل کواکتیو کوچینگ، اصول اساسی آن و تأثیر آن بر عملکرد سازمانها می‌پردازیم. همچنین، راهکارهای کاروکوچینگ برای پیاده‌سازی این مدل در سازمانها را معرفی خواهیم کرد.
مدل کواکتیو کوچینگ چیست؟
مدل کواکتیو کوچینگ (Co-Active Coaching) یکی از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین رویکردهای کوچینگ در سطح جهانی است که توسط موسسه CTI (Co-Active Training Institute) توسعه یافته و بهطور گسترده در سازمانها، مؤسسات آموزشی و محیط‌های حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدل بر پایه این باور استوار است که هر فرد بهطور ذاتی خلاق، کامل و مجهز به منابع درونی لازم برای دستیابی به اهداف خود است. نقش کوچ در این مدل، ایجاد فضایی امن و حمایت‌گرانه است که در آن مراجع بتواند پتانسیل‌های خود را شناسایی کرده و بهطور کامل شکوفا کند.
در مدل کواکتیو کوچینگ، رابطه بین کوچ و مراجع به‌صورت یک مشارکت فعال و متقابل (Co-Active) تعریف میشود. در این رابطه، کوچ نه به‌عنوان یک مشاور یا راهنما، بلکه به‌عنوان تسهیل‌گری عمل می‌کند که با پرسش‌های قدرتمند، گوش دادن عمیق و ایجاد آگاهی، مراجع را در مسیر کشف راه‌حل‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود هدایت می‌کند. این رویکرد به مراجع کمک می‌کند تا از وابستگی به کوچ فاصله گرفته و به توانمندی‌های درونی خود اعتماد کند.
اصول اساسی مدل کواکتیو کوچینگ
مدل کواکتیو کوچینگ بر چهار اصل بنیادین استوار است که به‌عنوان ستون‌های اصلی این رویکرد شناخته می‌شوند:
- آگاهی (Awareness):
این اصل بر افزایش شناخت مراجع از خود، ارزش‌ها، باورها، احساسات و الگوهای رفتاری تأکید دارد. کوچ با استفاده از تکنیک‌هایی مانند پرسش‌های باز و بازخوردهای سازنده، به مراجع کمک می‌کند تا دیدگاه‌های جدیدی نسبت به خود و موقعیت‌های پیش‌روی خود به دست آورد. آگاهی، پایه‌ای برای تغییر و تحول است. - انتخاب (Choice):
در این مرحله، مراجع تشویق میشود تا از میان گزینه‌های مختلف، تصمیمگیری آگاهانه و مسئولانه داشته باشد. کوچ با ایجاد فضایی بدون قضاوت، به مراجع کمک می‌کند تا محدودیت‌های ذهنی خود را شناسایی کرده و گزینه‌هایی را انتخاب کند که با ارزش‌ها و اهداف او همسو هستند. - اقدام (Action):
پس از افزایش آگاهی و انتخاب گزینه‌های مناسب، این اصل بر تبدیل تفکر به عمل تأکید دارد. کوچ به مراجع کمک می‌کند تا برنامه‌های عملیاتی مشخصی را طراحی کرده و گام‌های مؤثری را برای دستیابی به اهداف خود بردارد. اقدامات در این مدل، هدفمند و قابل اندازه‌گیری هستند. - مسئولیتپذیری (Responsibility):
این اصل بر تعهد مراجع به نتایج اقدامات خود و پیگیری مستمر پیشرفت تأکید دارد. کوچ با ایجاد حس مسئولیتپذیری در مراجع، او را تشویق می‌کند تا نتایج تصمیمات و اقدامات خود را بپذیرد و در صورت لزوم، اصلاحات لازم را انجام دهد.
ترکیب کوچینگ عملکردی و تحولی
مدل کواکتیو کوچینگ از ترکیب دو رویکرد کوچینگ عملکردی (Performance Coaching) و کوچینگ تحولی (Transformational Coaching) بهره می‌برد. در کوچینگ عملکردی، تمرکز بر بهبود مهارت‌ها، دستیابی به اهداف کوتاه‌مدت و افزایش بهره‌وری است. در حالی که کوچینگ تحولی، به تغییرات عمیق‌تر در باورها، ارزش‌ها و هویت فردی می‌پردازد. این ترکیب به مدل کواکتیو کوچینگ این امکان را می‌دهد که نه‌تنها به بهبود عملکرد مراجع کمک کند، بلکه تحولات پایدار و معناداری را در زندگی شخصی و حرفه‌ای او ایجاد نماید.
مزایای کواکتیو کوچینگ در سازمانها
- افزایش مهارتهای رهبری: مدیران با یادگیری اصول کواکتیو کوچینگ، توانایی هدایت تیم‌ها را به‌صورت الهامبخشتر و اثربخشتر خواهند داشت. این روش کمک می‌کند تا مدیران، به‌جای دستور دادن، از طریق تعامل و همدلی تیم‌ها را هدایت کنند.
- بهبود فرهنگ سازمانی: کواکتیو کوچینگ به ایجاد فرهنگی مبتنی بر گفت‌وگو، اعتماد و مسئولیتپذیری کمک می‌کند(فرهنگ کوچینگ). این مدل موجب افزایش انگیزه کارکنان، تعاملات سازنده و کاهش تعارضات در محیط کار میشود.
- توسعه توانمندی‌های فردی و تیمی: سازمان‌هایی که از کواکتیو کوچینگ استفاده میکنند، شاهد افزایش خودآگاهی، تصمیمگیری بهتر و تقویت مهارتهای حل مسئله در کارکنان خود هستند. این فرایند باعث رشد فردی و در نهایت، بهبود عملکرد تیم‌ها میشود.
- افزایش بهره‌وری و عملکرد سازمانی: زمانی که کارکنان در محیطی قرار بگیرند که از طریق کوچینگ توانمند شده‌اند، سطح بهره‌وری سازمان افزایش می‌یابد. کوچینگ کواکتیو به افراد کمک می‌کند تا با تعهد و انگیزه بیشتری وظایف خود را انجام دهند.
- توسعه کوچهای داخلی در سازمان: بسیاری از سازمان‌های موفق به جای وابستگی به کوچهای خارجی، با تربیت کوچ داخلی، کوچینگ را به بخشی از فرهنگ سازمانی خود تبدیل میکنند. این امر موجب پایداری نتایج کوچینگ در بلندمدت میشود.
| مزایای کواکتیو کوچینگ | توضیحات |
| افزایش مهارتهای رهبری | مدیران با یادگیری اصول کواکتیو کوچینگ، توانایی هدایت تیم‌ها را به‌صورت الهامبخشتر و اثربخشتر خواهند داشت. |
| بهبود فرهنگ سازمانی | ایجاد فرهنگی مبتنی بر گفت‌وگو، اعتماد و مسئولیتپذیری که موجب افزایش انگیزه کارکنان و کاهش تعارضات میشود. |
| توسعه توانمندی‌های فردی و تیمی | افزایش خودآگاهی، تصمیمگیری بهتر و تقویت مهارتهای حل مسئله در کارکنان. |
| افزایش بهره‌وری و عملکرد سازمانی | محیطی که از طریق کوچینگ توانمند شده، موجب افزایش سطح بهره‌وری سازمان میشود. |
| توسعه کوچهای داخلی در سازمان | تربیت کوچهای داخلی به جای وابستگی به کوچهای خارجی و تبدیل کوچینگ به بخشی از فرهنگ سازمانی. |
چگونه سازمانها میتوانند از مدل کواکتیو کوچینگ بهره ببرند؟
برای پیاده‌سازی کواکتیو کوچینگ در سازمان، می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد:
۱- برگزاری جلسات کوچینگ سازمانی
یکی از راه‌های اصلی استفاده از کوچینگ در سازمان، برگزاری جلسات کوچینگ سازمانی توسط کوچ های بیرون از سازمان (External Coach) است که می‌تواند برای مدیران، تیم‌ها و کارکنان اجرا شود. این جلسات، فرصتی برای رشد فردی و افزایش بهره‌وری سازمانی فراهم می‌کند.
۲- آموزش کوچهای درون‌سازمانی (کوچ داخلی)
کوچ داخلی، فردی از درون سازمان است که مهارتهای کوچینگ را آموخته و به توسعه کارکنان و تیم‌ها کمک می‌کند. این رویکرد هزینه‌های سازمان را کاهش داده و باعث پایداری فرهنگ کوچینگ در سازمان میشود. سازمانها میتوانند با آموزش مدیران و رهبران خود در دوره تربیت کوچ داخلی، کوچینگ را به بخشی از فرهنگ مدیریتی خود تبدیل کنند.
جمع‌بندی
مدل کواکتیو کوچینگ (Co-Active Coaching) یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های کوچینگ در جهان است که با تأکید بر همکاری، آگاهی، انتخاب و مسئولیتپذیری، تأثیر چشمگیری بر عملکرد سازمانها دارد. این مدل، علاوه بر بهبود مهارتهای رهبری، موجب ارتقای فرهنگ سازمانی، افزایش بهره‌وری و توسعه توانمندی‌های فردی و تیمی میشود. سازمان‌هایی که به دنبال پیاده‌سازی کوچینگ در فرهنگ مدیریتی خود هستند، میتوانند از خدمات تخصصی کارو کوچینگ بهره ببرند. با اجرای جلسات کوچینگ سازمانی و تربیت کوچ حرفه ای ، می‌توان محیطی فراهم کرد که رشد و تحول پایدار در سازمان رخ دهد.
